BYD Yatırımı ile Türkiye Kauçuk Sektöründe Beklentiler Artıyor
BYD Yatırımı ile Türkiye Kauçuk Sektöründe Beklentiler Artıyor
Çinli BYD’nin Türkiye’deki yatırımları, kauçuk sektöründe önemli bir hareketlilik yaratma potansiyeline sahip. Türkiye kauçuk sektörü, döviz kuru baskısı ve girdi maliyetleri nedeniyle uluslararası pazarlarda rekabet gücünü kaybetmiş durumda. 2024 yılında ihraç birim fiyatında %5’e yakın bir kayıp yaşanması bekleniyor. Ancak, BYD’nin Türkiye’ye yapacağı yatırım, sektördeki bu olumsuz durumu değiştirebilir.
Türkiye’de 2 binden fazla firmanın faaliyet gösterdiği kauçuk sektörü, ağırlıklı olarak ihracata yönelik çalışıyor. Savunma sanayi, otomotiv, inşaat makineleri gibi birçok sektörde geniş bir kullanım alanı bulunan kauçuk, özellikle elektrikli araç yatırımları ile büyüyen bir alan haline gelmiştir. Dünya kauçuk pazarı 50 milyar doların üzerinde bir ticaret hacmine ulaşırken, Türkiye’de bu rakam 6,5-7 milyar dolar civarındadır.
Kauçuk Sektöründe Yerli Tedarik ve BYD’nin Rolü
Kauçuk Derneği Başkanı Özcan Doğu Kaya, BYD’nin iç pazardan tedarik etmesi durumunda sektör yapısının değişebileceğini ifade etti. Kaya, “Talep olması durumunda sektör kapasitesi bunu karşılayabilecek güçte” dedi. BYD’nin Türkiye’ye gelmesi, sektördeki firmalar için avantajlı bir durum olarak değerlendiriliyor.
Kaya, “Burada önemli olan BYD’ye Türkiye’den metal, plastik ve kauçuk aksamlar gibi ne kadar ara mal tedarik edeceğimiz” diyerek yerli tedarik şartlarının önemine dikkat çekti. Yüksek oranda yerli tedarik şartı olduğu duyumunu aldıklarını belirten Kaya, otomotiv sektörüne çalışan firmaların listesinin BYD’ye gönderildiğini aktardı.
Kauçuk Sektörünün İhracat Durumu ve Zorluklar
Türkiye kauçuk sektörü, Avrupa’dan sonra hacimsel olarak ikinci büyük üretici konumundadır. 4 milyar dolarlık direkt ihracatı olan sektör, otomotiv ve beyaz eşya gibi ürünlerle dolaylı yapılan ihracatla birlikte daha yüksek rakamlara ulaşmaktadır. Ancak, 2024 yılında sektör ihracatında bir daralma yaşandığı belirtiliyor.
Kaya, “Katma değerimiz, AR-GE ve markalaşmamız yeterli seviyede olmadığı için çok katma değerli üretimleri başka ülkelere bırakıyoruz” diyerek mevcut durumu değerlendirdi. 2024’te toplam 30,8 milyar dolarlık kimya ve kimya mamulleri ihracatı içerisinde kauçuk sektörünün payı 1,6 milyar dolar oldu. 2023’e göre ihracatta %3,35’lik bir kayıp yaşandı.
İthalat Bağımlılığı ve Maliyet Artışları
Türkiye’de kauçuk hammaddesi üretilmediği için sektör, hammaddede %98-99 ithalata bağımlıdır. Kaya, “2024'te işçilik, hammadde ve finansman maliyetlerimiz hatırı sayılır bir şekilde arttı” diyerek maliyet artışlarının etkilerini vurguladı. Maliyetler artarken, satış birim fiyatlarının düşmesi, sektörün karlılık sorununu ortaya koyuyor.
Kaya, “Kauçuk sektörü araç lastikleri ve araç dışı olarak ikiye ayrılır. Lastikte küresel oyuncular olduğu için fiyatlar daha sabit” diyerek sektördeki fiyat dengesizliklerine dikkat çekti. İthalatta ham maddenin birim fiyatlarında artış yaşanırken, ihraç birim fiyatlarının istenilen seviyede artırılamadığını belirtti.
Avrupa’daki Durgunluk ve Gelecek Beklentileri
Türk kauçuk sektörünün ihracatının %65’inin Avrupa’ya, özellikle Almanya’ya yapıldığı ifade ediliyor. Kaya, “Almanya başta olmak üzere Avrupa otomotiv sektöründe büyük bir durağanlık yaşanıyor” diyerek bu durumun 2025’te olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtti. Avrupa’daki yavaşlama, Türk sektörünü zorlayacak gibi görünüyor.
Kaya, “Dünyada otomotiv üretiminin Çin’e kayması bizim için büyük risk” diyerek Türk firmalarının bu duruma karşı önlem alması gerektiğini vurguladı. 2025’te neler olacağı konusunda ise, “Dünya nefesini tuttu Trump’a bakıyor” diyerek uluslararası ticaretin etkilerini değerlendirdi.
Kriz Dönemlerinin Fırsatları
Kaya, “Kriz dönemleri her zaman kötü değildir” diyerek mevcut zorlukların fırsat yaratabileceğini ifade etti. Ancak, verimsiz firmaların elenip elenmediği konusunda endişeler olduğunu belirtti. “Bu dönemde her şey çok hareketli, konsantrasyon zor” diyerek sanayicilerin işine odaklanmakta zorlandığını vurguladı.
Sonuç olarak, Türkiye kauçuk sektörü, BYD’nin yatırımları ile yeni bir döneme girmeye hazırlanıyor. Ancak, sektördeki zorluklar ve uluslararası rekabet, firmaların stratejilerini gözden geçirmesini gerektiriyor. Gelecek yıllarda, bu dinamiklerin nasıl şekilleneceği merakla bekleniyor.